2017 Yılı Maden Dış Ticareti
| İHRACAT | İTHALAT | |||
| MİKTAR (KG) | DEĞER ($) | MİKTAR (KG) | DEĞER ($) | |
| ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER | ||||
| TUZLAR | 326.002.330 | 25.212.989 | 294.888.969 | 11.555.696 |
| KAVRULMAMIŞ DEMIR PIRITLERI | 5.996.355 | 578.349 | 609.000 | 279.091 |
| KÜKÜRT | 156.054.027 | 17.560.916 | 296.239.870 | 32.496.923 |
| GRAFIT | 1.291.397 | 966.720 | 13.512.528 | 11.330.838 |
| KUM | 106.772.896 | 4.613.400 | 964.305.601 | 37.260.154 |
| KUVARS | 503.960.416 | 76.178.172 | 2.161.992 | 686.516 |
| KUVARZIT | 303.192 | 35.965 | 148.956 | 71.770 |
| KAOLIN VE KAOLINLI KILLER | 141.692.070 | 4.362.196 | 395.658.184 | 53.567.630 |
| BENTONIT | 592.333.291 | 64.597.083 | 5.099.555 | 1.967.937 |
| REFRAKTER KILLER | 59.990.962 | 4.715.380 | 326.547.620 | 32.139.703 |
| ANDALUZİT, DİSTEN, SİLLİMANİT | 24.000 | 3.000 | 14.240.508 | 4.799.216 |
| FOSFATLAR | 41.400 | 13.385 | 1.034.051.854 | 88.413.107 |
| BARIT | 207.913.204 | 27.223.410 | 4.522.435 | 2.424.870 |
| TRİPOLİT, DİATOMİT, KİSELGUR | 73.428.325 | 5.535.625 | 3.031.935 | 2.253.931 |
| POMZA (SÜNGER TAŞI) | 260.785.925 | 16.589.111 | 6.844.957 | 142.072 |
| ZIMPARA TAŞI VE DIĞER TABII AŞINDIRICILAR | 54.589.999 | 5.637.016 | 3.728.094 | 1.274.307 |
| ÇAKILTAŞI, ÇAKMAKTAŞI, MICIR, CÜRUF, MOLOZ | 386.511.499 | 6.722.532 | 1.326.492 | 420.945 |
| DOLOMIT | 28.794.184 | 2.089.017 | 4.750.056 | 1.463.239 |
| MANYEZIT | 398.732.343 | 101.075.296 | 61.835.892 | 34.596.800 |
| ALÇI TAŞI, ALÇILAR | 683.130.934 | 49.462.923 | 265.857.427 | 6.793.084 |
| KİREÇ VE KİREÇTAŞLARI | 2.605.223.405 | 15.197.182 | 6.566.087 | 1.568.619 |
| MİKA | 351.027 | 119.281 | 468.542 | 550.354 |
| TALK | 3.680.254 | 1.135.303 | 31.800.324 | 10.824.922 |
| TABII BORATLAR VE KONSANTRELERI | 824.695.720 | 264.999.438 | 2 | 572 |
| FELDİSPAT | 6.439.995.093 | 178.900.860 | 56.515.048 | 4.783.848 |
| FLORİT | 555.000 | 131.932 | 94.746.885 | 17.224.350 |
| LÖSİT, NEFELIN VE SIYENIT NEFELİN | 5.687.833 | 850.519 | 2.249.150 | 834.108 |
| PERLİT | 495.910.839 | 28.260.734 | 97.490 | 69.616 |
| VERMİKÜLİT | 1.219.691 | 437.600 | 2.402.989 | 901.313 |
| LÜLE TAŞI | 9.883 | 13.516 | 22.300 | 21.188 |
| BOYA HAMMADDELERİ | 31.686 | 31.621 | 76.600 | 40.799 |
| SÜS TAŞLARI | 30.815 | 10.875.044 | 20.895 | 77.681.613 |
| ZİRKONYUM SİLİKAT | 59.687 | 103.086 | 33.940.952 | 42.064.081 |
| TABİİ SODYUM SÜLFAT | 196.685 | 31.492 | 0 | 0 |
| DİĞER ENDÜSTRİ MİNERALLERİ | 200.308.937 | 11.373.124 | 14.496.537 | 5.521.799 |
| TOPLAM | 14.566.305.304 | 925.633.217 | 3.942.765.726 | 486.025.011 |
| DOĞAL TAŞLAR | ||||
| MERMER, TRAVERTEN HAM BLOK VE PLAKALAR HALİNDE | 6.118.746.755 | 1.112.260.553 | 13.258.433 | 2.833.935 |
| MERMER, İŞLENMİŞ | 1.870.476.846 | 795.468.955 | 35.967.732 | 25.910.199 |
| TRAVERTEN, İŞLENMİŞ | 318.522.916 | 122.972.890 | 1.111.988 | 369.774 |
| GRANİT, HAM | 60.199.192 | 5.180.994 | 19.933.634 | 2.284.882 |
| GRANİT, İŞLENMİŞ | 13.805.074 | 5.736.349 | 266.844.133 | 144.092.315 |
| KAYAGAN TASI (ARDUVAZ), HAM | 4.833.120 | 519.656 | 1.021.368 | 179.389 |
| KAYAGAN TASI (ARDUVAZ), İŞLENMİŞ | 2.533.698 | 797.534 | 7.224.429 | 2.137.402 |
| YONTULMAYA VEYA İNŞAATA ELVERİŞLİ DİĞER TAŞLAR | 79.531.702 | 16.364.213 | 7.650.038 | 2.885.140 |
| TOPLAM | 8.468.649.303 | 2.059.301.144 | 353.011.755 | 180.693.036 |
| METALİK CEVHERLER | ||||
| DEMIR | 761.985.632 | 43.616.967 | 10.962.763.851 | 1.010.677.954 |
| MANGANEZ | 30.245.428 | 4.812.582 | 493.014 | 334.695 |
| BAKIR | 246.270.706 | 234.679.849 | 75.570 | 97.514 |
| NİKEL | 239.896.730 | 9.224.640 | 67 | 950 |
| KOBALT | 0 | 0 | 1.000 | 64.500 |
| ALÜMINYUM | 635.077.304 | 14.980.823 | 52.143.788 | 16.980.195 |
| KURŞUN | 124.983.390 | 177.812.693 | 63.940 | 19.829 |
| ÇINKO | 765.164.735 | 388.312.372 | 327.600 | 119.800 |
| KALAY | 6.450 | 22.750 | 0 | 0 |
| KROM | 1.390.868.907 | 344.728.565 | 185.924.134 | 52.531.638 |
| TUNGSTEN (VOLFRAM) | 22 | 287 | 102 | 342 |
| MOLİBDEN | 3.399.094 | 23.457.251 | 405 | 12.144 |
| TITANYUM | 106.534 | 84.222 | 8.353.076 | 6.365.149 |
| DİĞER KIYMETLİ METAL CEVHERLERİ VE ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ KIYMETLİ METAL CEVHERLERİ | 59.760.390 | 124.709.812 | 550.036 | 523.054 |
| ANTIMUAN | 2.602.430 | 13.196.081 | 682.000 | 1.346.981 |
| DEMİR VEYA ÇELİĞİN İMALİNDEN ELDE EDİLEN DÖKÜNTÜLER, CÜRUF VE MOLOZLAR | 616.890.869 | 16.775.499 | 191.121.757 | 27.626.382 |
| DIĞER METALIK CEVHERLER | 3.324 | 21.325 | 27.572 | 83.121 |
| TOPLAM | 4.877.261.945 | 1.396.435.718 | 11.402.527.912 | 1.116.784.248 |
| ENERJİ HAMMADDELERİ | ||||
| TAŞ KÖMÜRÜ | 100.019.825 | 10.973.511 | 38.251.136.309 | 3.899.057.903 |
| LİNYİT | 1.457.653 | 159.313 | 0 | 0 |
| TURBA | 3.000.606 | 703.424 | 94.730.086 | 16.872.629 |
| KOKLAŞABİLİR KÖMÜRLER | 3.367.622 | 924.417 | 2.074.864.556 | 468.781.342 |
| BİTÜMLER | 5.487.017 | 2.959.433 | 5.953.354 | 4.402.585 |
| TOPLAM | 113.332.723 | 15.720.098 | 40.426.684.305 | 4.389.114.459 |
| GENEL TOPLAM | 28.025.549.275 | 4.397.090.177 | 56.124.989.698 | 6.172.616.754 |
| 06/02/2018 tarihine göre TÜİK web sitesinden indirilen veriler. | ||||
DEĞERLENDİRME
Türkiye’nin 2017 yılı itibariyle dış ticaretine bakıldığında; ihracatta geçen yıla göre %10,16 artış gerçekleştirerek 157.055.370.554 $ olarak, ithalata bakıldığında geçen yıla göre %17,71 artış gerçekleştirerek 233.791.662.053 $ olarak tamamlamıştır. Görüldüğü üzere ihracat ithalatın %67,17’lik kısmını karşılamış, açık ise 76.736.291.499 $ olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak ihracatta önde gelen ülkeler; Almanya, İngiltere, Irak, ABD, İtalya, Fransa, BAE, İspanya, Hollanda, İran ve İsrail’dir. İthalatta ise; Çin, Almanya, Rusya, ABD, İtalya, Fransa, İran, İsviçre, Güney Kore, Hindistan, İspanya ve İngiltere’dir.
İHRACAT
TÜİK verilerine göre 2017 yılında 157.055.370.554 $ olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ihracatından %2,8 pay alan madencilik sektörü ihracatı, bir önceki yıla göre %23,56 artışla 4.397.090.177 $ olarak gerçekleşmiştir. İhracatın % 46,83’ü doğal taşlar, %31,76’sı metalik madenler, %21,05’i endüstriyel hammaddeler ve geri kalan %0,36’sı ise enerji hammaddelerinden oluşmaktadır. 2017 yılında en fazla ihraç edilen maden ürün grupları arasında Doğal Taşlar 8,47 milyon ton ve 2,06 milyar $ ile ilk sırada yer alırken, bu grubu, 4,88 milyon ton ve 1,39 milyar $ ile Metalik Cevherler, 14,57 milyon ton ve 925,6 milyon $ ile Endüstriyel Mineraller ve en son olarak 113 bin ton ve 15,72 milyon $ ile Enerji Hammaddeleri ile sıralanmıştır.
Bu dönemde, Mermer-traverten ham, kabaca yontulmuş veya blok 6,12 milyon ton ve 1,11 milyar $ ile 2017 yılında toplam maden ihracatımız içinde en fazla ihraç edilen ürün olurken, işlenmiş mermer 1,87 milyon ton ve 795 milyon $ ile ikinci, Çinko Cevherleri 765 bin ton ve 388,3 milyon $ ile üçüncü, krom cevheri 1,39 milyon ton ve 344,7 milyon $ ile dördüncü, tabii boratlar ve konsantreleri 824,7 bin ton ve 265 milyon $ ile beşinci, bakır cevherleri 246,3 bin ton ve 234,7 milyon $ ile altıncı, feldspat 6,44 milyon ton ve 179 milyon $ ile yedinci sırada yer almıştır.
2017 yılında sektör ihracatının gerçekleştirildiği önemli ülkeler arasında; Çin Halk Cumhuriyeti 1,68 milyar $ ve %38,12 bir payla ilk sırada yer alırken, bu ülkeye olan ihracatımızda bir önceki yılın aynı dönemine oranla %26,25 oranında artış kaydedilmiştir.
Çin’i sırasıyla, 373,9 milyon $ ile ABD (%11,08 artış), 216 milyon $ ile Belçik (%72,49 artış), 141,2 milyon $ ile Bulgaristan (%20,03 artış), 138,8 milyon $ ile İspanya (%29,87 artış), 130,12 milyon $ ile Hindistan (%47,06 artış), 123 milyon $ ile İtalya (%40,7 artış) ve 110,2 milyon $ ile Suudi Arabistan (%28,06 artış) takip etmiştir.
İHRACATIN MADEN GRUPLARINA GÖRE DAĞILIM (2017)
|
İHRACAT |
|
|
MİKTAR (TON) |
DEĞER ($) |
ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER |
14.566.305.304 |
925.633.217 |
DOĞAL TAŞLAR |
8.468.649.303 |
2.059.301.144 |
METALİK CEVHERLER |
4.877.261.945 |
1.396.435.718 |
ENERJİ HAMMADDELERİ |
113.332.723 |
15.720.098 |
TOPLAM |
28.025.549.275 |
4.397.090.177 |
Endüstriyel Hammaddeler; 2017 yılı endüstriyel hammadde ihracatı toplamda geçen yıla göre %14,56 artış ile 925.633.217 $ olarak gerçekleşmiştir. Bunlardan başlıcaları; Tuzlar 25,2 milyon $, Kükürt 17,56 milyon $, Kuvars 76 milyon $, Bentonit 64,5 milyon $, Barit 27,2 milyon $, Pomza 16,58 milyon $, Manyezit 101 milyon $, Alçıtaşı 49,46 milyon $, Kireçtaşı 15 milyon $, Tabii Boratlar ve Konsantreleri 265 milyon $, Feldispat 178,9 milyon $, Perlit 28,26 milyon $ ve Süstaşları 10,87 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (135 milyon $), İtalya (83,7 milyon $), İspanya (82 milyon $), ABD (75 milyon $) ve Avusturya (43,48 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sıraıyla; Hidistan, Hollanda, İsrail, Rusya Federsyonu, Almanya, Mısır ve Nijerya takip etmektedir.
Doğaltaşlar; 2017 yılı doğaltaş ihracatı toplamda geçen yıla göre %13,26 artış ile 2.059.301.144 $ olarak gerçekleşmiştir. Mermer ve Traverten (Ham Blok ve Plakalar Halinde) 1,11 milyar $, İşlenmiş Mermer 795,47 milyon $, İşlenmiş Traverten 122,97 milyon $, Yontulmaya veya İnşaata Elverişli Diğer Taşlar 16,3 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (945,8 milyon $), ABD (294,7 milyon $), Suudi Arabistan (104,5 milyon $), Hindistan (84,8 milyon $) ve Irak (64,14 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İsrail, BAE, Fransa, Avusturalya, Kanada, İngiltere, Almanya ve İtaıya takip etmektedir.
Metalik Cevherler; 2017 yılı metalik cevher ihracatı toplamda %51,13 artış ile 1.396.435.718 $ olarak gerçekleşmiştir. Demir 43,6 milyon $, Bakır 234,68 milyon $, Alüminyum 15 milyon $, Kurşun 177,8 milyon $, Çinko 388,3 milyon $, Krom 344,7 milyon $, Molibden 23,4 milyon $, Antimon 13,2 milyon $ ve Diğer kıymetli metal cevherleri/zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri 124,7 milyon $ dır.
Bu grupta ihracat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Çin (595,2 milyon $), Belçika (206,3 milyon $), Bulgaristan (127,67 milyon $), Güney Kore (89 milyon $) ve İsveç (87 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İran, İspanya, Japonya, İtalya, Almanya, Bahreyn ve Hollanda takip etmektedir.
Enerji Hammaddeleri; 2017 yılı enerji hammaddeleri ihracatı toplamda %79 artış ile 15.720.098 $ olarak gerçekleşmiştir. Taşkömürü 10,97 milyon $, Turba 703 bin $, Koklaşabilir kömürler 924,4 bin $ ve Bitümler 2,9 milyon $ dır.
Bu grupta öne çıkan ülkeler sırasıyla; Suriye, Kuzey Kıbrıs, Türkmenistan, Gürcistanve Irak’tır.
MADEN İHRACATINDA İLK ON ÜRÜN (2017)
Maden ihracat ürünlerini değer ($) bazında ilk 10 ürünü incelediğimizde sıralama; Mermer ve Traverten ham blok ve plakalar halinde, İşlenmiş Mermer, Çinko, Krom, Tabii boratlar ve konsantreleri, Bakır, Feldspat, Kurşun, Diğer kıymetli metal cevherleri ve zenginleştirilmiş kıymetli metal cevherleri, İşlenmiş Traverten şeklindedir. İlk 10 üründe toplam 3.744.845.987 $ ihracat geliri elde edilmiştir. Toplam maden ihracatımızın 4.397.090.177 $ olduğu düşünüldüğünde ilk 10 ürün %85,16 paya sahiptir.
İTHALAT
TÜİK verilerine göre 2017 yılında 233.791.662.053 $ olarak gerçekleşen ülkemiz toplam ithalatından %2,64 pay alan madencilik sektörü ithalatı, bir önceki yıla göre %48,35 artış ile 6.172.616.754 $ olarak gerçekleşmiştir. Maden ithalatının % 71,11’i enerji hammaddeleri, %18,09’u metalik madenler, %7,87’si endüstriyel hammaddeler ve %2,93’ü doğal taşlardan oluşmaktadır. 2017 yılında en fazla ithal edilen maden ürün grupları arasında Enerji Hammaddeleri 4,4 milyar $ ile ilk sırada yer alırken, bu ürün grubunu, 1,12 milyar $ ile Metalik Cevherler, 486 milyon $ ile Endüstriyel Mineraller ve en son olarak 180,69 milyon $ ile doğal taşlar sıralanmıştır
Bu dönemde, taşkömürü 38,25 milyon ton ve 3,9 milyar $ ile 2017 yılında toplam maden ithalatımız içinde en fazla ithal edilen ürün olurken, demir cevheri ve konsantresi 10,9 milyon ton ve 1 milyar $ ile ikinci, koklaşabilir kömürler 2 milyon ton ve 468,8 milyon $ ile üçüncü, işlenmiş granit 266,8 bin ton ve 144,1 milyon $ ile dördüncü, fosfatlar 1 milyon ton ve 88 milyon $ ile beşinci ve süstaşları 77,68 milyon $ ile altıncı sırada yer almıştır.
2017 yılında sektör ithalatının gerçekleştirildiği önemli ülkeler arasında; Rusya Federasyonu 1,68 milyar $ ile (%27,35 payla) ilk sırada yer alırken, bu ülkeden yapılmış olan ithalatımızda bir önceki yılın aynı dönemine göre %46,1 oranında artış kaydedilmiştir.
Rusya Federasyonu’nu sırasıyla; 1,58 milyar $ ile Kolombiya (%68,69 artış), 409 milyon $ ile ABD (%38,82 artış) takip etmiştir. Bu ülkeleri sırasıyla; Brezilya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Avustralya, İsveç, Ukrayna, Kanada, Çin ve Hindistan takip etmektedir.
İTHALATIN MADEN GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI (2017)
|
İTHALAT |
|
MİKTAR (TON) |
DEĞER ($) |
|
ENDÜSTRIYEL HAMMADDELER |
3.942.765.726 |
486.025.011 |
DOĞAL TAŞLAR |
353.011.755 |
180.693.036 |
METALİK CEVHERLER |
11.402.527.912 |
1.116.784.248 |
ENERJİ HAMMADDELERİ |
40.426.684.305 |
4.389.114.459 |
TOPLAM |
56.124.989.698 |
6.172.616.754 |
Endüstriyel Hammaddeler; 2017 yılı endüstriyel hammaddeler ithalatımız toplamda geçen yıla göre %8,8 artış ile 496.025.011 $ olarak gerçekleşmiştir. Kükürt 32,5 milyon $, Grafit 11,3 milyon $, Kum 37,2 milyon $, Kaolin ve Kaolinli Killer 53,56 milyon $, Refrakter killer 32 milyon $, Fosfatlar 88,4 milyon $, Manyezit 34,6 milyon $, Alçı 6,8 milyon $, Talk 10,8 milyon $, Florit 17,2 milyon $, Süstaşları 77,7 milyon $ ve Zirkonyum Silikat 42 milyon $ dir.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Fas (65,65 milyon $), Hindistan (46,63 milyon $), Ukrayna (37,8 milyon $), Çin (29,67milyon $), Mısır (27,75 milyon $) ve Bulgaristan (27,5 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; İsrail, İspanya, İtalya, İngiltere ve BAE takip etmektedir.
Doğaltaşlar; 2017 yılı doğaltaş ithalatımız toplamda geçen yıla göre %11,5 düşüş ile 180.693.036 $ olarak gerçekleşmiştir. İşlenmiş Mermer 25,9 milyon $, İşlenmiş Granit 144 milyon $ ve Ham Granit 2,3 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Hindistan (69 milyon $), İspanya (28,8 milyon $), Vietnam (25 milyon $), İran (18 milyon $) ve İtalya (14) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Çin, Brezilya, Yunanistan, Fransa, Norveç ve Makedonya takip etmektedir.
Metalik Cevherler; 2017 yılı metalik cevher ithalatımız toplamda geçen yıla göre %46,86 artış ile 1.116.784.248 $ olarak gerçekleşmiştir. Demir 1.01 milyar $, Alüminyum 16,98 milyon $, Krom 52,5 milyon $, Titanyum 6,3 milyon $, Demir veya Çeliğin İmalinden Elde Edilen Döküntüler, Cüruf ve Molozlar 27,6 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Brezilya (354,34 milyon $), İsveç (207.17 milyon $), Rusya Federasyonu (163,18 milyon $), Ukranya (127 milyon $), Güney Afrika Cumhuriyeti (117,74 milyon $) ve Kanada (78,15 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Finlandiya, Çin, Yunanistan, İtalya, BAE, Guyana, Kırgızistan ve ABD takip etmektedir.
Enerji Hammaddeleri; 2017 yılı enerji hammaddeleri ithalatımız toplamda geçen yıla göre %59,64 artış ile 4.389.114.459 $ olarak gerçekleşmiştir. Taşkömürü 3,9 milyar $, Turba 16,87 milyon $, Koklaşabilir Kömürler 468,78 milyon $ ve Bitüm 4,4 milyon $ dır.
Bu grupta ithalat yaptığımız ülkeler sırasıyla; Rusya Federasyonu (1,58 milyar $), Kolombiya (1,52 milyar $), ABD (396 milyon $), Avustralya (288,4 milyon $), Güney Afrika Cumhuriyeti (205,33 milyon $), Çin (99,13) ve Kanada (96,9 milyon $) yer almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla; Mozambik, Ukranya, Endonezya ve İtalya takip etmektedir.
MADEN İTHALATINDA İLK ON ÜRÜN (2017)
Maden ithalat ürünlerini değer ($) bazında incelediğimizde ilk 10 sıralama; Taş kömürü, Demir, Koklaşabilir kömürler, işlenmiş Granit, Fosfatlar, Süs taşları, Kaolin ve Kaolinli killer, Krom, Zirkonyum silikatlar ve Kum şeklindedir. İlk 10 üründe toplam 5.874.127.737 $ ithalat gerçekleşmiştir. Toplam maden ithalatımızdaki 10 ürünün payı %95,16 civarındadır.