BARİT
Barit, Baryum elementinin en yaygın minerali olan baryum sülfattır (BaSO4). Barit metalik olmayan minerallerin en ağırıdır. Baritin yüksek yoğunluğu (4.45 gr/cm3), az aşındırıcı olması (Moh’s 3-3,5), yüksek ısı ve basınç altında kimyasal sabitliğini koruması, su ve asitlerde düşük çözünürlüğü, manyetik özelliğinin olmaması ve uygun maliyetlerde temini onun çeşitli endüstrilerde de giderek yaygın şekilde kullanımını sağlamıştır.
Barit, Standart Uluslararası Sınıflandırmasında (SITC) 278.92 alt başlık numarasıyla yer almakta, Brüksel Tarife Nomenklatürü (BTN) sınıflandırmasına göre de 25.11.10 gümrük tarife istatistik pozisyon numarasıyla “Tabii baryum sülfat (Barytine)” şeklinde tanımlanmaktadır. GTİP numaraları ham baryum sülfat için 25.11.10.000011, öğütülmüş baryum sülfat için 25.11.10.000012 ve mikronize edilmiş baryum sülfat için 25.11.10.000013’dür.
Dünya barit üretiminin % 85-90’ı petrol sondajlarında sondaj çamuru ağırlık maddesi, geriye kalanı baryum kimyasalları üretiminde ve dolgu endüstrilerinde kullanılır. Barit boya, kağıt, plastik, kauçuk, cam, seramik, ve sürtünme elemanları endüstrilerinde hem maliyet azaltıcı hem de fonksiyonel dolgu maddesi olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde çok sayıda barit cevheri yatağı bulunmakla birlikte önemli rezervlere sahip yataklar aşağıdaki 4 bölgede toplanmıştır.
Alanya-Gazipaşa bölgesindeki yataklar mercek ve filonlar şeklinde dolomitik kireçtaşları içinde konsantre olmuşlardır. Paleozoik yaşlı mineralizasyonun boyutları çok değişkendir. Gang mineralleri olarak kuvars, demir, bakır ve kurşun mineralleri bulunur. Bu bölgedeki hidrotermal yataklarda BaSO4 miktarı % 85-98 arasında değişir. Konya-Isparta bölgesindeki barit yatakları düşük derecede metamorfizmaya maruz kalmış Devoniyen kristalin kireçtaşları arasında oluşmuştur. Yataklar filonlar halinde olup yer yer barit blokları ihtiva ederler. Özellikle Paleozik yaşlı metamorfik serinin uzanımları boyunca barit cevherleşmesi izlenir. BaSO4 miktarı % 62-99 arasında değişmekte olup bu yataklardaki SrO oranı % 0.5-3 dür. Stratiform karakterli bu barit zuhurları Alt-Orta Kambriyen yaşlı birimlerle eş zamanlı olarak çökelmişlerdir. Bu çökelme yaşı ile bölge baritleri hem Türkiye’de hem de dünyada bilinen en yaşlı barit zuhurları niteliğini taşırlar. Muş bölgesindeki barit yatakları şist, kuvartsit ve Bitlis Metamorfik Masifinin mermerleri arasında oluşmuştur. Barit filonları siderit, hematit, kuvars ve nadiren kalkopirit içerir. Yataklardaki BaSO4 oranı % 90-99 ‘dur. Kahramanmaraş’taki zuhurlarda barit filonlar ve mercekler halinde kalker, dolomit ve killişist kontaktlarında oluşmuştur. Gang mineralleri olarak hematit, malakit ve galenit içerirler. Yataklardaki BaSO4 miktarı % 72-99 arasında değişir. Bu yataklardan başka Giresun, Kocaeli, ve Kütahya İllerinde de önemli sayılabilecek barit oluşumları mevcuttur.